31 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
Европската унија подготвува значајни промени во начинот на кој се контролира влезот и излезот на странските државјани на нејзина територија. Според најновото соопштение од Европската комисија, од 12 октомври 2025 година започнува постепена имплементација на новиот Систем за влез и излез (EES) во земјите од Шенген зоната.
Системот EES ќе го замени досегашниот начин на контрола, кој се базираше на рачно печатирање на пасошите. Наместо тоа, влезот и излезот на граѓаните од т.н. „трети земји“ (земји надвор од ЕУ и Шенген) ќе се евидентира дигитално, со собирање биометриски податоци – отпечатоци од прсти и фотографии од лицето.
Целта на овој нов систем е поефикасно управување со надворешните граници на ЕУ, откривање случаи на пречекорување на дозволениот престој, како и злоупотреба на идентитет или патни документи. Имплементацијата на системот ќе трае шест месеци, при што граничните служби постепено ќе почнат со дигитална евиденција на податоците на патниците.
EES е дел од поширокиот европски безбедносен пакет наречен „Паметни граници“, со кој ЕУ ги модернизира граничните контроли.
Покрај EES, во рамки на истиот пакет се вклучува и ETIAS – Европскиот систем за информации и авторизација за патување. Овој систем, кој треба да биде воведен до крајот на 2026 година, претставува електронска дозвола за влез во земјите од Шенген зоната за патници од 59 земји со безвизен режим – меѓу кои се САД, Канада, Австралија, Обединетото Кралство и Србија.
Иако ETIAS не е класична виза, апликантите ќе мора онлајн да поднесат барање, кое ќе биде разгледано и одобрено за неколку минути до неколку дена. Одобрението ќе важи три години или до истекот на пасошот.
Европската комисија објави дека наместо претходно најавените 7 евра, од крајот на 2026 година патниците ќе плаќаат 20 евра за добивање ETIAS дозвола. Сепак, лицата под 18 години и над 70 години ќе бидат ослободени од плаќање.
„ETIAS не е виза и не воведува нови визни обврски. Не се бара физичка посета на амбасада, ниту земање отпечатоци од прсти“, изјави портпаролката на Европската комисија, Анита Хипер.
Со воведувањето на системите EES и ETIAS, Европската Унија прави голем чекор кон дигитализација и безбедност на своите граници. Иако овие мерки значат нови процедури за патниците од трети земји, тие исто така носат и поголема транспарентност, побрза гранична контрола и поголема заштита од злоупотреби.
Ненадминливи Понуди Дневно
4.8 (10276 рецензии)
Заштедете 152.00 ден