Факт-чек: Израелската операција против Иран е одговор, а не почеток на конфликтот
16 јуни 2025
• од Гоце Кически
Иран на 13 април и 1 октомври 2024 година лансирал околу 500+ балистички ракети кон Израел, по што Израел започна воена операција со цел да го спречи Иран да развие нуклеарно оружје, кое претставува егзистенцијална закана. Според ова гледиште, Израел не е агресорот, туку се брани од нуклеарна и воена ескалација.
Иран навистина нападна на 13 април и 1 октомври 2024
Според бројни веродостојни извори, вклучувајќи ги „Ројтерс“ и „Википедија“, на 1 октомври 2024 година Иран лансирал приближно 200 балистички ракети кон израелска територија. Ова е втор крупен напад од страна на Иран во 2024 година, по првиот масовен напад во април, и беше осуден од повеќе меѓународни партнери на Израел.
Израелската Операција „Лав во подем“ (јуни 2025)
Во периодот од 13 до 15 јуни 2025, Израел спроведе масовна воена операција наречена „Лав во подем“, при што над 200 борбени авиони извршија напади на повеќе од 100 цели низ Иран. Целите вклучуваа нуклеарни постројки (како Натанц и Исфахан), воени бази, магацини со ракети, енергетска инфраструктура, и локации поврзани со врвни команданти на Револуционерната гарда.
Според сателитски снимки и извештаи од Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ), дел од постројките претрпеле значителна штета, особено надземните центрифуги. Сепак, подземните објекти, како што е центарот во Фордоу, останале функционални.
Самоодбрана или превентивен напад?
Израелските власти, предводени од премиерот Бенјамин Нетанјаху, тврдат дека поседуваат јасни разузнавачки информации дека Иран бил на работ на добивање нуклеарно оружје. Според нив, операцијата била неопходна форма на „антиципативна самоодбрана“ – одбрана пред да се случи напад, кога постои непосредна закана.
Од друга страна, меѓународното право дозволува употреба на сила само како одговор на напад или во случаи на итна закана. Критичарите на операцијата укажуваат дека напади врз нуклеарни постројки – дури и ако се оправдани со безбедносни причини – можат да се сметаат за кршење на нормите на меѓународното право, доколку не постои докажана непосредна закана.
Фактите покажуваат дека Иран извршил директен напад врз Израел на 1 октомври 2024 година, користејќи балистички ракети, без претходна воена провокација од израелска страна. Тоа го потврдува тврдењето дека Израел не бил првиот што нападнал.
Операцијата на Израел во јуни 2025 е реакција која властите ја сметаат за одбрана од егзистенцијална нуклеарна закана. Дали таа е правно оправдана, останува прашање за дебата во меѓународната заедница. Но, фактите се јасни: Иран беше првиот што нападна, и тоа не еднаш, туку барем двапати во рок од шест месеци.
Факт-чек: Израелската операција против Иран е одговор, а не почеток на конфликтот
16 јуни 2025
• од Гоце Кически
Иран на 13 април и 1 октомври 2024 година лансирал околу 500+ балистички ракети кон Израел, по што Израел започна воена операција со цел да го спречи Иран да развие нуклеарно оружје, кое претставува егзистенцијална закана. Според ова гледиште, Израел не е агресорот, туку се брани од нуклеарна и воена ескалација.
Иран навистина нападна на 13 април и 1 октомври 2024
Според бројни веродостојни извори, вклучувајќи ги „Ројтерс“ и „Википедија“, на 1 октомври 2024 година Иран лансирал приближно 200 балистички ракети кон израелска територија. Ова е втор крупен напад од страна на Иран во 2024 година, по првиот масовен напад во април, и беше осуден од повеќе меѓународни партнери на Израел.
Израелската Операција „Лав во подем“ (јуни 2025)
Во периодот од 13 до 15 јуни 2025, Израел спроведе масовна воена операција наречена „Лав во подем“, при што над 200 борбени авиони извршија напади на повеќе од 100 цели низ Иран. Целите вклучуваа нуклеарни постројки (како Натанц и Исфахан), воени бази, магацини со ракети, енергетска инфраструктура, и локации поврзани со врвни команданти на Револуционерната гарда.
Според сателитски снимки и извештаи од Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ), дел од постројките претрпеле значителна штета, особено надземните центрифуги. Сепак, подземните објекти, како што е центарот во Фордоу, останале функционални.
Самоодбрана или превентивен напад?
Израелските власти, предводени од премиерот Бенјамин Нетанјаху, тврдат дека поседуваат јасни разузнавачки информации дека Иран бил на работ на добивање нуклеарно оружје. Според нив, операцијата била неопходна форма на „антиципативна самоодбрана“ – одбрана пред да се случи напад, кога постои непосредна закана.
Од друга страна, меѓународното право дозволува употреба на сила само како одговор на напад или во случаи на итна закана. Критичарите на операцијата укажуваат дека напади врз нуклеарни постројки – дури и ако се оправдани со безбедносни причини – можат да се сметаат за кршење на нормите на меѓународното право, доколку не постои докажана непосредна закана.
Фактите покажуваат дека Иран извршил директен напад врз Израел на 1 октомври 2024 година, користејќи балистички ракети, без претходна воена провокација од израелска страна. Тоа го потврдува тврдењето дека Израел не бил првиот што нападнал.
Операцијата на Израел во јуни 2025 е реакција која властите ја сметаат за одбрана од егзистенцијална нуклеарна закана. Дали таа е правно оправдана, останува прашање за дебата во меѓународната заедница. Но, фактите се јасни: Иран беше првиот што нападна, и тоа не еднаш, туку барем двапати во рок од шест месеци.
Факт-чек: Израелската операција против Иран е одговор, а не почеток на конфликтот
16 јуни 2025
• од Гоце Кически
Иран на 13 април и 1 октомври 2024 година лансирал околу 500+ балистички ракети кон Израел, по што Израел започна воена операција со цел да го спречи Иран да развие нуклеарно оружје, кое претставува егзистенцијална закана. Според ова гледиште, Израел не е агресорот, туку се брани од нуклеарна и воена ескалација.
Иран навистина нападна на 13 април и 1 октомври 2024
Според бројни веродостојни извори, вклучувајќи ги „Ројтерс“ и „Википедија“, на 1 октомври 2024 година Иран лансирал приближно 200 балистички ракети кон израелска територија. Ова е втор крупен напад од страна на Иран во 2024 година, по првиот масовен напад во април, и беше осуден од повеќе меѓународни партнери на Израел.
Израелската Операција „Лав во подем“ (јуни 2025)
Во периодот од 13 до 15 јуни 2025, Израел спроведе масовна воена операција наречена „Лав во подем“, при што над 200 борбени авиони извршија напади на повеќе од 100 цели низ Иран. Целите вклучуваа нуклеарни постројки (како Натанц и Исфахан), воени бази, магацини со ракети, енергетска инфраструктура, и локации поврзани со врвни команданти на Револуционерната гарда.
Според сателитски снимки и извештаи од Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ), дел од постројките претрпеле значителна штета, особено надземните центрифуги. Сепак, подземните објекти, како што е центарот во Фордоу, останале функционални.
Самоодбрана или превентивен напад?
Израелските власти, предводени од премиерот Бенјамин Нетанјаху, тврдат дека поседуваат јасни разузнавачки информации дека Иран бил на работ на добивање нуклеарно оружје. Според нив, операцијата била неопходна форма на „антиципативна самоодбрана“ – одбрана пред да се случи напад, кога постои непосредна закана.
Од друга страна, меѓународното право дозволува употреба на сила само како одговор на напад или во случаи на итна закана. Критичарите на операцијата укажуваат дека напади врз нуклеарни постројки – дури и ако се оправдани со безбедносни причини – можат да се сметаат за кршење на нормите на меѓународното право, доколку не постои докажана непосредна закана.
Фактите покажуваат дека Иран извршил директен напад врз Израел на 1 октомври 2024 година, користејќи балистички ракети, без претходна воена провокација од израелска страна. Тоа го потврдува тврдењето дека Израел не бил првиот што нападнал.
Операцијата на Израел во јуни 2025 е реакција која властите ја сметаат за одбрана од егзистенцијална нуклеарна закана. Дали таа е правно оправдана, останува прашање за дебата во меѓународната заедница. Но, фактите се јасни: Иран беше првиот што нападна, и тоа не еднаш, туку барем двапати во рок од шест месеци.