Бугарски научници со став за идентитетот на Бугарите во Србија

Група истакнати научници од Институтот за историски истражувања при Бугарската академија на науките објавија став во кој остро ја осудуваат дискриминацијата и обидите за менување на националната идентичност на бугарската заедница во Србија. Тие предупредуваат за сериозноста на овој проблем и го повикуваат регионот да го заштити културното и етничкото наследство на Бугарите во Западните покраини.

Според бугарските историчари, бугарската заедница во денешна Србија е автохтона и има корени од Средниот век. Во нивниот став се нагласува дека низ вековите, Бугарите од овој регион биле активни учесници во црковните, просветителските и ослободителните борби на бугарскиот народ.

Научниците тврдат дека уште од 19 век Србија започнала со планови за асимилација на бугарското население во Поморавието и Тимочка област, преку присвојување на овие територии. Оваа политика продолжила и по создавањето на модерната бугарска држава во 1878 година, вклучително и за време на српско-бугарската војна во 1885 година. Во тоа време, според ставот, српските научници почнале да развиваат „научни“ теории за небугарската природа на населението, нарекувајќи ги „шопи“ или „торлаци“ како посебна група, со цел да го оправдаат нивното присвојување.

Историчарите нагласуваат дека овој пристап бил сличен на концептот на „македонизмот“, каде се создава специфична етничка група како премин кон асимилација.

Во денешна Србија, според официјалните податоци, бројот на Бугарите е значително намален, достигнувајќи 12.918 лица според последниот попис во 2022 година. Научниците истакнуваат дека бугарскиот јазик е маргинализиран, образованието на бугарски е ограничено, а учениците се воспитуваат со антибугарски ставови.

Посебно внимание е посветено на обидите за создавање „шопска нација“, која се промовира како идеолошко средство за понатамошна асимилација на бугарската заедница. Овој концепт, според научниците, е дел од пошироката визија за „Српскиот свет“ кој има за цел територијално и културно обединување на српските и „србоподобните“ региони на Балканот.

Научниците апелираат бугарската и меѓународната јавност да преземат мерки за заштита на правата на бугарската заедница во Србија. Тие предлагаат издавање научни истражувања и документарни филмови на повеќе јазици, како и организирање форуми за да се разоткријат дискриминаторските политики.

„Запоставувањето на овој проблем може да доведе до целосно губење на бугарската културна и етничка идентичност во овој регион“, се вели во заклучокот на научниците.