Тахири: Албанците не ја чувствуваат Македонија како своја држава

Во најновата своја колумна, д-р Сефер Тахири, вонреден професор во Институтот за комуникациски студии и предавач на Факултетот за јазици, култури и комуникација при Штуловиот универзитет во Тетово, отвора едно контроверзно, но важно прашање – како Албанците во Македонија ги перципираат државните симболи и националната химна на земјата во која живеат. Според него, постои колективно отфрлање на овие симболи од страна на албанската заедница, што е резултат на нивната перцепција дека тие не ја претставуваат нивната историја, култура и идентитет.

Лојалноста на Албанците и националната припадност

Тахири тврди дека кога игра фудбалски натпревар помеѓу Македонија и Косово или Албанија, повеќето Албанци во земјата без двоумење навиваат за Косово или Албанија. Оваа појава, според него, не е случајност, туку е последица на фактот што македонските национални симболи не го рефлектираат албанскиот придонес во изградбата на државата. Тој нагласува дека химната и знамето не содржат никакви елементи што би можеле да се поврзат со албанската историја, што води кон чувство на исклученост меѓу албанското население.

Дури и во ситуации кога Македонија игра против други земји, голем дел од Албанците во земјата не чувствуваат емотивна поврзаност со македонската репрезентација, освен ако противникот не е Србија, Русија, Белорусија или некоја друга држава која историски имала тензични односи со Албанците.

Националните симболи како извор на поделби

Еден од клучните аргументи на Тахири е дека химната на Македонија е етноцентрична и дека не ги опфаќа Албанците како дел од националната приказна на земјата. Според него, тоа е главната причина зошто голем дел од Албанците не ја пеат химната и не ја чувствуваат како своја. Овој став беше дополнително потврден со реакциите против предлогот на министерката за образование Весна Јаневска, која предложи химната да се пее на почетокот и на крајот на учебната година во училиштата. Според Тахири, дури и да биде изгласан таков закон, тој нема да може да се спроведе.

Проблемот, според Тахири, не е само со химната, туку и со државниот грб и знамето, кои не содржат никакви елементи што би ги претставувале Албанците. Тој забележува дека македонската страна многу тешко прифаќа каква било дискусија за измена на овие симболи, а предлозите за создавање химна со два текста или химна без текст биле пречекани со отпор.

Политичката димензија на симболите

Во својата анализа, Тахири посочува дека македонската држава сѐ уште се перципира како етнички македонска држава, а не како мултиетничка и мултикултурна заедница. Тој дава пример со архитектонските и културните симболи во Скопје, како што е големиот крст на Водно, кои создаваат впечаток дека земјата е исклучиво православна држава. Ова, според него, ја поттикнува недовербата кај Албанците и ја зголемува нивната дистанца кон државните институции.

Дополнително, Тахири нагласува дека Албанците не го слават 8 Септември, Денот на независноста на Македонија, на ист начин како Македонците. Наместо тоа, тие го доживуваат како обичен неработен ден, без симболичка и емотивна вредност. Причината за тоа, според него, лежи во фактот што Албанците во голема мера го бојкотирале референдумот за независност, бидејќи не биле сигурни во политичката иднина на државата.

Заклучок

Контроверзните, но аргументирани ставови на Тахири отвораат прашања за иднината на мултиетничките односи во Македонија. Националните симболи се повеќе од само знаме и химна – тие се рефлексија на идентитетот на граѓаните и нивната поврзаност со државата. Ако една значајна заедница во земјата не ги доживува овие симболи како свои, тогаш тоа претставува сериозен предизвик за македонската демократија и за долгорочната стабилност на општеството. Потребен е отворен дијалог и политичка волја за да се создадат национални симболи што ќе ги обединат сите граѓани на Македонија, без разлика на нивната етничка припадност.