Ова ќе ви го промени гледиштето: Што се случило во Солун на празнувањето на Св. Кирил и Методиј во 1913?
На 6-ти април 885 година, на мисија во Велика Моравија, починал Св. равноапостолен Методиј, првиот словенски епископ, роден во Солун во 815 година под името Михаил. Заедно со помладиот брат Св. Кирил, ја составува глаголицата, првата словенска азбука, која ќе ја донесе револуцијата во словенската писменост и култура. Нивните подвизи не биле само основа на духовната трансформација на словенските народи, туку и основа за многу христијански и културни постигања во Европа.
Канонизирани од целокупната христијанска црква, тие беа прогласени за светци, а во 1980 година папата Јован Павле II ги објави како покровители на Европа со апостолско послание. Празнувањето на Св. Кирил и Методиј, исто така, има големо значење и за Бугарите, особено за солунските Бугари, кои редовно го одбележуваат овој ден како ден на славата и спомен на нивната духовна и културна традиција.
ЗА ЦРКОВНИОТ ИЛИ СЛОВЕНСКИ ЈАЗИК, Јордан Хаџиконстантинов Џинот:
“Чедо Болгарско! Ти ме прашуваш кој е Словенски јазик? Словенски јазик е обштиот книжевен, и го представија Св. Кирил и Методи Болгари Солунчани; кои што и го пренесоа дури до Илирија и зад дунавските Словенски предели, - и денеска со големо благодарение можеме сите Словени да го именуваат Старо-Болгарски; - Колку што го русизираа Словенскиот јазик Русите, толку го почувствуваа Старо-Болгаризмот. Така убаво учениот и славен Венелин го представи и вложи големо внимание и докажа дека основно-критички Словенскиот јазик е истиот Старо-Болгарски. Но тој чедо Болгарско, знај зошто сето свештено писание, Св. Кирил и Методи што го преведоа, се вика Словенско, тоест: Старо-Болгарско, и зошто се труделе во деветтото столетие по Христа. Меѓутоа колку што денеска се викаат источни Словени, и еден дел Југословени на Римската вероисповед, сите имаат квас од нашите апостоли Св. Кирил и Методи Старо-Болгарското наречие." - ЦАРИГРАДСКИ ВЕСТНИК бр. 69, 12.01.1852
Традицијата на празнувањето на Св. Кирил и Методиј во Солун била силно жива во минатото, кога во голем број, Бугарите од различни региони на Балканот се собирале заедно да го одбележат денот. Мијаците, скопјаните, велешаните, битолчаните, охриѓаните, воденчаните и другите, со народни носии и со китки цветови или зелени гранчиња во рака, го прославувале овој ден со особена радост и гордост. Солун, како природен географски и културен центар на македонските Бугари, се претворил во место каде што се соединувале верските и културните вредности на овој народ.
Во доцните години, пред Првата балканска војна, Солун бил дом за бројни бугарски образовни институции. Тука биле присутни пет основни училишта, две реални гимназии, една класична гимназија, педагошка гимназија, трговска гимназија и четири цркви. Овие културни центри ги собирале Бугарите од сите краишта на градот, кои со молитви и празнични активности го одбележувале денот на светите браќа Кирил и Методиј. Во тој период, зданието на Бугарската машка гимназија, украсено со ликови на двата светци и зелени венци, станало симбол на духовниот напредок на Бугарите, кои ја чуваат и негуваат старобугарската писменост и култура.
На последното празнување на Св. Кирил и Методиј во 1913 година, кога Солун беше дом за повеќе од 20.000 Бугари, атмосферата била полна со нескршлива вера и надеж во иднината. Бугарите се чувствувале горди на своето наследство и на духовната сила која произлегува од нивната култура, убедени дека ќе ја преживеат променливоста на судбината и ќе го однесат својот народ кон иднината.
ПОСЛЕДНОТО ПРАЗНУВАЊЕ НА СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО ИЗГУБЕНИОТ РОДЕН КРАЈ, Царевна Миладинова, ќерка на Димитар Миладинов
Споменот на Св. Кирил и Методиј продолжува да биде не само за Бугарите, туку и за сите Словени, кои се сеќаваат на нивното наследство и на обврската да ја пренесат културата и писменоста на идните поколенија.