Никица Корубин: Го славиме Ќосето, а не знаеме кој бил Василиј Бугароубиецот

TEMU

#1 Најпродаван артикл

Сет од 5 парчиња заштитник на кабли, прекривка за заштита на кабли од ТПУ, додатоци за заштита на кабли, без батерија, за мобилни телефони, комплет за заштита на податочни линии

4.8 (10276)

54 ден

-73%

206 ден

Купи сега

МАКЕДОНИЈА

Никица Корубин: Го славиме Ќосето, а не знаеме кој бил Василиј Бугароубиецот

31 јули 2025

• од Станча Јаќимовски

Додека јавноста жестоко реагира на повторното поставување на споменикот на Андон Јанев – Ќосето, личност поврзана со ВМРО, едно друго, многу поважно историско сеќавање помина незабележано. На 29 јули се навршија 1011 години од Битката кај Беласица, кога цар Самуил доживеа пораз од византискиот император Василиј II, познат како Бугароубиецот. Историски датум што зборува за судири, империјални амбиции и жестоки последици – 15.000 ослепени војници – остана во сенка на новите симболи на селективната меморија.

Во својата колумна, поранешната пратеничка Никица Корубин жестоко го критикува колективното историско заборавење, поврзувајќи го со повторното митологизирање на ликови како Ќосето, додека суштинските, комплексни и често трагични историски настани се маргинализираат или целосно се игнорираат. Според Корубин, ова не е случајност, туку дел од поголем проект – конструирање на “национален наратив” кој е селективен, идеолошки контролиран и заснован на митови, а не на историски факти.

Помеѓу симболи и заблуди

Колумната посочува на длабока и систематска “историска неписменост” – состојба во која не само што се игнорираат фактите, туку тие и свесно се заменуваат со симболички претстави. Таков е примерот со употребата на симболот на сонцето од Вергина – антички македонски симбол кој стана основа на политички и културен идентитет, но без соодветна историска рефлексија за контекстот и значењето. Истото важи и за митологизирањето на ВМРО, каде што се прифаќаат одредени ликови како “херои”, додека други, иако дел од истата борба и идеологија, се фрлаат во сенка или се претставуваат како “контроверзни”.

Кога историјата станува алатка

Повторното поставување на споменикот на Ќосето не е толку проблематично заради ликот самиот по себе, туку заради начинот на кој јавноста и институциите реагираат – со селективна чувствителност. Како што вели Корубин, се поттикнува омраза и антагонизам кон еден дел од историјата, додека други се величаат без критичка дистанца. Притоа, дури и највисоки владини функционери, како вицепремиерот Меџити, ја користат ситуацијата за да предупредат на “меѓуетнички тензии”, иако контекстот на ликот Ќосето нема никаква допирна точка со современите етнички односи.

Инженеринг на сеќавањето

Корубин укажува дека зад сето ова стои децениска пропаганда – преку образовниот систем, медиумите и научните институции – која има за цел да го креира дозволениот опсег на тоа што е “прифатлива историја”. Историјата, според овој модел, не е збир од факти и процеси, туку бајка со однапред определени јунаци и непријатели. Токму затоа, граѓаните се оставени или да се потпираат на површни и селективни информации, или да се едуцираат сами, што во еден систематски осиромашен културен контекст е речиси невозможна мисија.

Замена на реалноста со сенка

Она што особено загрижува е што вистинските проблеми – како извештаите на ЕУ за медиумски инжињеринг, растечкиот српски геополитички наратив и економската нестабилност – остануваат во втор план. Наместо соочување со реалните закани за државата, јавноста е вовлечена во вртлог од симболички расправии, во кои Ќосето станува “национална тема број еден”, а не суверенитетот, независноста и безбедноста.

Историја како борба за иднината

Заклучокот на Корубин е јасен: кога минатото е конструирано, сегашноста е заматена, а иднината – загрозена. Изборот не е повеќе меѓу факти и фикции, туку меѓу опстанок и исчезнување. Дали ќе имаме генерација која ќе ја побара вистината, или ќе останеме народ што живее во бајка, создадена не за да инспирира, туку за да контролира?