Чума, тифус и над 30 други болести демнат од купиштата ѓубре во Скопје: експертите бараат итна дератизација

TEMU

#1 Најпродаван артикл

Сет од 5 парчиња заштитник на кабли, прекривка за заштита на кабли од ТПУ, додатоци за заштита на кабли, без батерија, за мобилни телефони, комплет за заштита на податочни линии

4.8 (10276)

54 ден

-73%

206 ден

Купи сега

МАКЕДОНИЈА

Чума, тифус и над 30 други болести демнат од купиштата ѓубре во Скопје: експертите бараат итна дератизација

24 октомври 2025

• од Станча Јаќимовски

Скопје деновиве се дави во купишта ѓубре, а со нив доаѓа и сериозна закана за јавното здравје. Стаорците и глувците, кои масовно се размножуваат поради натрупаниот отпад, можат да пренесат повеќе од 35 заразни болести, меѓу кои лептоспироза, туларемија, тифус, хантавирус, па дури и бубонска чума.

„Состојбата е алармантна. Градот е идеално место за глодари, со изобилство храна и без редовна дератизација,“ предупредува Ивица Апостолов, претседател на Здружението на медицински лаборанти и вработен во Институтот за клиничка биохемија. Тој додава дека најмногу се загрозени децата, бебињата и милениците, кои најчесто доаѓаат во контакт со загадените површини.

Здравствен ризик од невидливи вектори

Проблемот не е само естетски. Според епидемиологот проф. д-р Драган Даниловски, купиштата отпад создадоа биолошки резервоари на зараза во срцето на градот. „Стаорците се размножуваат експоненцијално – еден пар може да создаде повеќе од милион потомци за само 18 месеци,“ вели тој.

Болестите се шират преку урината, изметот, плунката и болвите на глодарите. Историјата, потсетува Даниловски, нè учи на ужасните последици од неконтролирани епидемии како „црната смрт“, која во 14 век однела милиони животи во Европа.

Милениците во голем ризик

Апостолов апелира сопствениците на кучиња итно да ги вакцинираат милениците против лептоспироза — зараза што се пренесува преку урина од стаорци и може да биде смртоносна и за животни и за луѓе. „Ако миленикот се зарази, шансите за преживување се мали. Ситуацијата на улиците со измет и отпад е кошмар за ветеринарите,“ предупредува тој.

Институционален хаос и реакција на властите

Коренот на кризата лежи во нефункционалноста на Јавното претпријатие „Комунална хигиена“. Поголемиот дел од камионите се расипани, нема резервни делови, а синдикатот најави кривични пријави против раководството. Градоначалниците на скопските општини најавија дека ќе бараат камиони од други градови за собирање на ѓубрето.

Обвинителството веќе издаде наредба до МВР за влез во „Комунална хигиена“ и проверка зошто отпадот не се собира. Владата, пак, ги задолжи инспекторатите и Институтот за јавно здравје да изготват експертско мислење за влијанието на отпадот врз јавното здравје и да преземат мерки.

Експертите предупредуваат на биолошка катастрофа

Микробиологот проф. д-р Никола Пановски предупредува дека секој ден задоцнување ја влошува состојбата. „Скопје е Елдорадо за глодарите. За само еден месец нивниот број може да се зголеми десеткратно. Дури и ако градот се исчисти за 72 часа, ќе останат илјадници бремени женки кои ќе создадат нови генерации стаорци,“ објаснува Пановски.

Според Светската здравствена организација, болестите што ги пренесуваат вектори како стаорци, болви и комарци сочинуваат над 17% од сите заразни болести во светот и секоја година предизвикуваат над милијарда заболувања и повеќе од еден милион смртни случаи.

Заклучок: итна дератизација и координирана акција

Скопје се соочува со сериозен јавноздравствен ризик. Експертите бараат итна, координирана интервенција — дезинфекција, дезинсекција и дератизација — пред ситуацијата да излезе целосно од контрола.
Како што предупреди д-р Даниловски: