Бојко Ноев: Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин
01 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Македонско-бугарските односи повторно се наоѓаат во точка на замрзнување, додека од Брисел пристигнуваат сигнали дека Северна Македонија би можела да се соочи со ново дипломатско искушение. Во сенка на претстојниот извештај за напредокот на Скопје кон членство во Европската Унија, растат критиките кон Софија заради нејасна и пасивна надворешна политика, а во Скопје се прават обиди за ревидирање на европската преговарачка рамка.
Стравувања од признавање „македонска нација и јазик“
Во Европскиот парламент се водат разговори за можноста во новиот извештај на ЕУ да се признае постоењето на „македонска нација и јазик“. За Софија и Атина, ваквата формулација би можела да отвори нова дипломатска криза. Поранешниот бугарски министер за одбрана и дипломат Бојко Ноев предупредува дека македонизмот продолжува со историски присвојувања и води до иредентистички тенденции.
„Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин“, вели Ноев. Тој укажува дека и покрај меѓународните договори, македонските Бугари се маргинализирани и им се одземаат основните права.
Условите на преговарачката рамка и ветото од Бугарија
Според т.н. „француски предлог“, кој го одблокира бугарското вето во 2022 година, напредокот на РСМ кон ЕУ е условен со впишување на Бугарите во македонскиот Устав како една од признатите етнички заедници. Исто така, билатералниот договор од 2017 година и записниците од Заедничката комисија за историја станаа дел од преговарачката рамка.
Но, исполнувањето на тие обврски е во застој. РСМ и Албанија беа првично во пакет, но Албанија продолжи со преговорите, додека Македонија беше одвоена поради неисполнување на преземените обврски.
Македонските Бугари – тест за ЕУ
Новата влада во Скопје, предводена од ВМРО-ДПМНЕ, не покажува волја за уставни измени. Премиерот Христјан Мицкоски изјави дека нема јасен сигнал од Софија зошто би се менувал Уставот, и покрај тоа што над 100.000 македонски граѓани веќе добиле бугарско државјанство по потекло.
Бојко Ноев потсетува дека уставното признавање би значело реални права – јазик, култура, застапеност во институциите. Проблемот, според него, одамна не е билатерален, туку прашање за капацитетот на ЕУ да бара исполнување на сопствените критериуми за човекови права.
План Б за ЕУ?
На заедничка прес-конференција во Скопје, претседателката на Европската комисија за надворешни работи Каи Калас истакна: „Кога зборуваме за План Б, тоа значи дека План А веќе не важи. А ние уште веруваме во План А.“ Тоа значи дека официјален Брисел сè уште очекува РСМ да ги исполни критериумите за членство.
Сепак, позицијата на Мицкоски се совпаѓа со геополитичките интереси на Белград, кој не сака Македонија да го надмине Србија на патот кон ЕУ. Тоа дополнително ја усложнува сликата.
Бугарски одговор – нова стратегија?
Ноев остро критикува што бугарската дипломатија останува без глас. Тој предупредува дека стратегијата „членството на РСМ во ЕУ е наш интерес“ е повеќе емоционална отколку рационална.
„РСМ не нуди значајни економски или безбедносни бенефити за Бугарија“, вели тој. Сепак, додава дека Софија нема да ги напушти македонските Бугари и предлага драстична либерализација на добивањето бугарско државјанство за сите кои се чувствуваат како Бугари.
Поврзаност и (не)соработка
Иако долго се зборува за поврзување, железничката линија Софија – Скопје сè уште не е реализирана. Ветувањето за патување за еден час до 2025 година останува неисполнето.
Во исто време, политичката клима е наелектризирана. Во Битола, претседателот на укинатиот бугарски клуб „Иван Михајлов“, Љупчо Ѓоргиевски, е обвинет за „фашистичка пропаганда“. Во Велес, против бизнисменот Драги Каров се води случај за „расистички материјали“, затоа што се изјаснил како Бугарин. Во Софија, тоа предизвика остра реакција од партијата „Преродба“, која бараше МНР да се вклучи активно во заштита на македонските Бугари.
Уметноста како мост
И додека политичарите се судираат, културната соработка сепак постои. Претставата „Без крв“, копродукција на театрите од Велес и Пловдив, освои неколку награди во Бугарија, покажувајќи дека уметноста сè уште може да создаде мостови.
Бугарија, пак, прими 15 повредени млади од трагичниот пожар во Кочани, гест со морално и симболично значење, но без реален политички ефект.
Бојко Ноев: Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин
01 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Македонско-бугарските односи повторно се наоѓаат во точка на замрзнување, додека од Брисел пристигнуваат сигнали дека Северна Македонија би можела да се соочи со ново дипломатско искушение. Во сенка на претстојниот извештај за напредокот на Скопје кон членство во Европската Унија, растат критиките кон Софија заради нејасна и пасивна надворешна политика, а во Скопје се прават обиди за ревидирање на европската преговарачка рамка.
Стравувања од признавање „македонска нација и јазик“
Во Европскиот парламент се водат разговори за можноста во новиот извештај на ЕУ да се признае постоењето на „македонска нација и јазик“. За Софија и Атина, ваквата формулација би можела да отвори нова дипломатска криза. Поранешниот бугарски министер за одбрана и дипломат Бојко Ноев предупредува дека македонизмот продолжува со историски присвојувања и води до иредентистички тенденции.
„Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин“, вели Ноев. Тој укажува дека и покрај меѓународните договори, македонските Бугари се маргинализирани и им се одземаат основните права.
Условите на преговарачката рамка и ветото од Бугарија
Според т.н. „француски предлог“, кој го одблокира бугарското вето во 2022 година, напредокот на РСМ кон ЕУ е условен со впишување на Бугарите во македонскиот Устав како една од признатите етнички заедници. Исто така, билатералниот договор од 2017 година и записниците од Заедничката комисија за историја станаа дел од преговарачката рамка.
Но, исполнувањето на тие обврски е во застој. РСМ и Албанија беа првично во пакет, но Албанија продолжи со преговорите, додека Македонија беше одвоена поради неисполнување на преземените обврски.
Македонските Бугари – тест за ЕУ
Новата влада во Скопје, предводена од ВМРО-ДПМНЕ, не покажува волја за уставни измени. Премиерот Христјан Мицкоски изјави дека нема јасен сигнал од Софија зошто би се менувал Уставот, и покрај тоа што над 100.000 македонски граѓани веќе добиле бугарско државјанство по потекло.
Бојко Ноев потсетува дека уставното признавање би значело реални права – јазик, култура, застапеност во институциите. Проблемот, според него, одамна не е билатерален, туку прашање за капацитетот на ЕУ да бара исполнување на сопствените критериуми за човекови права.
План Б за ЕУ?
На заедничка прес-конференција во Скопје, претседателката на Европската комисија за надворешни работи Каи Калас истакна: „Кога зборуваме за План Б, тоа значи дека План А веќе не важи. А ние уште веруваме во План А.“ Тоа значи дека официјален Брисел сè уште очекува РСМ да ги исполни критериумите за членство.
Сепак, позицијата на Мицкоски се совпаѓа со геополитичките интереси на Белград, кој не сака Македонија да го надмине Србија на патот кон ЕУ. Тоа дополнително ја усложнува сликата.
Бугарски одговор – нова стратегија?
Ноев остро критикува што бугарската дипломатија останува без глас. Тој предупредува дека стратегијата „членството на РСМ во ЕУ е наш интерес“ е повеќе емоционална отколку рационална.
„РСМ не нуди значајни економски или безбедносни бенефити за Бугарија“, вели тој. Сепак, додава дека Софија нема да ги напушти македонските Бугари и предлага драстична либерализација на добивањето бугарско државјанство за сите кои се чувствуваат како Бугари.
Поврзаност и (не)соработка
Иако долго се зборува за поврзување, железничката линија Софија – Скопје сè уште не е реализирана. Ветувањето за патување за еден час до 2025 година останува неисполнето.
Во исто време, политичката клима е наелектризирана. Во Битола, претседателот на укинатиот бугарски клуб „Иван Михајлов“, Љупчо Ѓоргиевски, е обвинет за „фашистичка пропаганда“. Во Велес, против бизнисменот Драги Каров се води случај за „расистички материјали“, затоа што се изјаснил како Бугарин. Во Софија, тоа предизвика остра реакција од партијата „Преродба“, која бараше МНР да се вклучи активно во заштита на македонските Бугари.
Уметноста како мост
И додека политичарите се судираат, културната соработка сепак постои. Претставата „Без крв“, копродукција на театрите од Велес и Пловдив, освои неколку награди во Бугарија, покажувајќи дека уметноста сè уште може да создаде мостови.
Бугарија, пак, прими 15 повредени млади од трагичниот пожар во Кочани, гест со морално и симболично значење, но без реален политички ефект.
Бојко Ноев: Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин
01 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Македонско-бугарските односи повторно се наоѓаат во точка на замрзнување, додека од Брисел пристигнуваат сигнали дека Северна Македонија би можела да се соочи со ново дипломатско искушение. Во сенка на претстојниот извештај за напредокот на Скопје кон членство во Европската Унија, растат критиките кон Софија заради нејасна и пасивна надворешна политика, а во Скопје се прават обиди за ревидирање на европската преговарачка рамка.
Стравувања од признавање „македонска нација и јазик“
Во Европскиот парламент се водат разговори за можноста во новиот извештај на ЕУ да се признае постоењето на „македонска нација и јазик“. За Софија и Атина, ваквата формулација би можела да отвори нова дипломатска криза. Поранешниот бугарски министер за одбрана и дипломат Бојко Ноев предупредува дека македонизмот продолжува со историски присвојувања и води до иредентистички тенденции.
„Во Северна Македонија е забрането да се изјасниш како Бугарин“, вели Ноев. Тој укажува дека и покрај меѓународните договори, македонските Бугари се маргинализирани и им се одземаат основните права.
Условите на преговарачката рамка и ветото од Бугарија
Според т.н. „француски предлог“, кој го одблокира бугарското вето во 2022 година, напредокот на РСМ кон ЕУ е условен со впишување на Бугарите во македонскиот Устав како една од признатите етнички заедници. Исто така, билатералниот договор од 2017 година и записниците од Заедничката комисија за историја станаа дел од преговарачката рамка.
Но, исполнувањето на тие обврски е во застој. РСМ и Албанија беа првично во пакет, но Албанија продолжи со преговорите, додека Македонија беше одвоена поради неисполнување на преземените обврски.
Македонските Бугари – тест за ЕУ
Новата влада во Скопје, предводена од ВМРО-ДПМНЕ, не покажува волја за уставни измени. Премиерот Христјан Мицкоски изјави дека нема јасен сигнал од Софија зошто би се менувал Уставот, и покрај тоа што над 100.000 македонски граѓани веќе добиле бугарско државјанство по потекло.
Бојко Ноев потсетува дека уставното признавање би значело реални права – јазик, култура, застапеност во институциите. Проблемот, според него, одамна не е билатерален, туку прашање за капацитетот на ЕУ да бара исполнување на сопствените критериуми за човекови права.
План Б за ЕУ?
На заедничка прес-конференција во Скопје, претседателката на Европската комисија за надворешни работи Каи Калас истакна: „Кога зборуваме за План Б, тоа значи дека План А веќе не важи. А ние уште веруваме во План А.“ Тоа значи дека официјален Брисел сè уште очекува РСМ да ги исполни критериумите за членство.
Сепак, позицијата на Мицкоски се совпаѓа со геополитичките интереси на Белград, кој не сака Македонија да го надмине Србија на патот кон ЕУ. Тоа дополнително ја усложнува сликата.
Бугарски одговор – нова стратегија?
Ноев остро критикува што бугарската дипломатија останува без глас. Тој предупредува дека стратегијата „членството на РСМ во ЕУ е наш интерес“ е повеќе емоционална отколку рационална.
„РСМ не нуди значајни економски или безбедносни бенефити за Бугарија“, вели тој. Сепак, додава дека Софија нема да ги напушти македонските Бугари и предлага драстична либерализација на добивањето бугарско државјанство за сите кои се чувствуваат како Бугари.
Поврзаност и (не)соработка
Иако долго се зборува за поврзување, железничката линија Софија – Скопје сè уште не е реализирана. Ветувањето за патување за еден час до 2025 година останува неисполнето.
Во исто време, политичката клима е наелектризирана. Во Битола, претседателот на укинатиот бугарски клуб „Иван Михајлов“, Љупчо Ѓоргиевски, е обвинет за „фашистичка пропаганда“. Во Велес, против бизнисменот Драги Каров се води случај за „расистички материјали“, затоа што се изјаснил како Бугарин. Во Софија, тоа предизвика остра реакција од партијата „Преродба“, која бараше МНР да се вклучи активно во заштита на македонските Бугари.
Уметноста како мост
И додека политичарите се судираат, културната соработка сепак постои. Претставата „Без крв“, копродукција на театрите од Велес и Пловдив, освои неколку награди во Бугарија, покажувајќи дека уметноста сè уште може да создаде мостови.
Бугарија, пак, прими 15 повредени млади од трагичниот пожар во Кочани, гест со морално и симболично значење, но без реален политички ефект.