Во последните месеци владата на Северна Македонија повторно ја оживеа тезата дека Европската унија мора да даде гаранции дека Бугарија нема да го блокира патот на Северна Македонија кон членство во ЕУ. Според официјални претставници, уставните измени не можат да почнат без такви уверувања. Но оваа логика е погрешна и нереална, бидејќи проблемот не е во Софија или во Брисел, туку во политичката волја во самото Скопје.

Бугарија веќе отстапи

Со прифаќањето на т.н. француски предлог, Бугарија веќе направи голем компромис. Наместо постојани условувања, барањата беа јасно формулирани: вклучување на Бугарите во македонскиот Устав и почитување на договорите за добрососедство со сите протоколи. Овие барања се во согласност со европските вредности – заштита на малцинствата и добрососедски односи.

ЕУ не може да ја суспендира волјата на членките

Секој што малку ја познава архитектурата на Европската унија знае: секоја земја-членка има право на вето. Ниту Париз, ниту Берлин, ниту Брисел не можат да ѝ ја одземат оваа алатка на Софија. Затоа барањето на македонската влада за „правни гаранции“ е празна реторика. ЕУ може да даде политичка декларација, но не и правно обврзувачка заштита од вето.

Одговорноста е во Скопје

Факт е дека токму македонските институции не сакаат да ја преземат одговорноста за уставните измени. Владата ја префрла вината врз надворешни фактори и центри на мoќ, наместо да признае дека нема политичко мнозинство и храброст. Во реалност, единствената пречка за отворање на поглавјата е Скопје.

Историјата го докажува тоа

Во сите претходни случаи – Грција со Македонија, Словенија со Хрватска – проблемите се решаваа со билатерални договори и компромиси, а не со „гаранции“ од ЕУ. Северна Македонија не е исклучок. Колку и да се бараат надворешни алиби, одговорот секогаш ќе биде ист: спроведете ги обврските што самите сте ги прифатиле.

Барањето на владата за гаранции од ЕУ е политички неодржливо и дипломатски неосновано. Бугарија веќе го кажа своето и направи отстапки. Сега топката е кај Скопје: или ќе се направат уставните измени и ќе почнат преговорите, или ќе остане статус кво. Сѐ друго е само одложување и внатрешнополитичка игра.